Historia biżuterii sięga tysiące lat wstecz. W ciągu mijających wieków zmieniały się jej role – służyła ozdobie, była talizmanem, przedmiotem religijnym, symbolem władzy lub statusu – lecz ciągle towarzyszyła człowiekowi i zdobiła przeróżne części jego ciała. Jednak w którym dokładnie momencie się pojawiła? I co było prekursorem dzisiejszych pięknych, bogato zdobionych kolii, pierścionków czy kolczyków?
Najstarsza biżuteria świata
Najstarsze elementy, które mogły mieć funkcję ozdobną, zostały znalezione w Izraelu, w jaskini na górze Karmel. Były to małe muszelki z dziurkami, które według archeologów mają około 100 tysięcy lat. Podobne, lecz nieco późniejsze ozdoby znaleziono też w w południowej Afryce. Jednak całkowicie wątpliwości co do funkcji takich muszelek rozwiało dopiero znalezisko z 2007 roku odkryte w miejscowości Taforalt w Maroku. Tamtejsze przedziurawione muszelki były pokryte czerwoną ochrą, dzięki czemu archeolodzy zyskali pewność, że służyły one do ozdoby. Pierwsza biżuteria była jednak wykonywana także z innych materiałów. Do jej tworzenia używano też kości zwierzęcych i kłów, ości, kawałków skóry, piór ptaków czy kamyków.
Czasy starożytne
Kiedy opanowano metody obróbki metali, do repertuaru biżuteryjnego weszły też na stałe cenne kruszce. W starożytnym Egipcie pojawiły się bransolety do noszenia na rękach i nogach oraz szerokie złote naszyjniki z kamieniami szlachetnymi. Popularne stały się też amulety, które miały towarzyszyć człowiekowi również po śmierci. Często były chowane razem z ich właścicielem, dlatego wiele z nich zachowało się do dziś w bardzo dobrym stanie.
W starożytnej Grecji królowały motywy roślinne i zwierzęce. Biżuteria wykonywana była głównie ze złota i srebra i brązu. Tam powstały pierwsze przecięte bransolety, których końce jedynie się ze sobą stykały. Nową funkcję zyskała za to biżuteria w Rzymie. Służyły one jako przedmioty użytkowe – na przykład do zapinania płaszcza czy upinania szaty. Rzymianie jako pierwsi stworzyli też sygnety służące do pieczętowania listów, a tym samym identyfikacji właściciela.
Średniowieczne symbole
W średniowieczu dużo częściej niż kobiety biżuterię nosili mężczyźni. Była ona symbolem dostojeństwa i władzy. Najczęściej były to symbole religijne – krzyże stały się najczęściej wykorzystywanym motywem. Złoto nasi przodkowie uznali za najcenniejszy kruszec i jako taki przeznaczyli go dla monarchów.
Nowy trend z Anglii
Ciekawy trend w biżuterii wprowadziła królowa Wiktoria. Słynna władczyni przez 40 lat nosiła żałobę po swoim mężu, a jednym z jej wyrazów była specjalnie przygotowana biżuteria zdobiona emalią, z motywami czaszki, krzyża lub piszczeli. Podobną biżuterię żałobną szybko zaczął nosić cały dwór i część poddanych, a stopniowo moda ta rozprzestrzeniła się nawet poza granice kraju. W Polsce taka biżuteria zyskała na popularności podczas zaborów, szczególnie po powstaniach.
XIX i XX wiek
Wiek XIX to okres inspiracji kulturą japońską, arabską i egipską – słowem – moda na orient. Pojawiły się też syntetyczne materiały, między innymi popularne do dzisiaj kryształki Svarovsky’ego. W XX wieku swoje pięć minut zyskała biżuteria platynowa. Diamenty w oprawie z tego kruszcu stały się synonimem elegancji. Jednak stopniowo zaczęły popularyzować się przeróżne kruszce i wzory, nastąpił też ogromny rozkwit biżuterii syntetycznej. Dziś mamy już na rynku taką mnogość biżuterii, że wprost trudno jest wśród tego bogactwa wybrać coś dla siebie. Nieustannie jednak czerpiemy wzorce z minionych epok i garściami korzystamy z doświadczeń naszych przodków.
